ಸಂಸತ್ತು ಮತ್ತು ವಿಧಾನಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಯರಿಗೆ ಶೇ.33 ಮೀಸಲಾತಿ: 7 ವರ್ಷ ಕಾಯಬೇಕು?

• ಡಿ.ಸಿ.ಪ್ರಕಾಶ್ ಸಂಪಾದಕರು

ನವದೆಹಲಿ: ಸಂಸತ್ತು ಮತ್ತು ವಿಧಾನಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ, 33 ರಷ್ಟು ಮೀಸಲಾತಿ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಮಸೂದೆ, 30 ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ವಿಳಂಬವಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರಸ್ತುತ ಈಡೇರುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸಕ್ತ ಸಂಸತ್ತಿನ ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಈ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಸೂದೆ ಕಾನೂನಾದರೂ ಮುಂದಿನ ಐದು ರಾಜ್ಯಗಳ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ ಮತ್ತು ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಇದು ಜಾರಿಗೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ.

ನಿನ್ನೆ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾದ ಆರು ಪುಟಗಳ ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಮಸೂದೆ 2023ರ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು:
ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ವಿಧಾನಸಭೆಗಳಿಗೆ ನೇರ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗದಷ್ಟು ಸ್ಥಾನಗಳು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದು ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಮತ್ತು ವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್ತಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಮೀಸಲಾತಿಯಲ್ಲಿ ಎಸ್.ಸಿ. ಎಸ್.ಟಿ. ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಒಳಮೀಸಲಾತಿಯಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು.

ಇತರೆ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಕೋಟಾ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ, ಈ ಒಳಮೀಸಲಾತಿಯಲ್ಲಿ ಈ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜನತಾ ದಳದಂತಹ ಪಕ್ಷಗಳು ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದವು.

ಈ ಹಿಂದೆ 2010ರಲ್ಲಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಆಂಗ್ಲೋ-ಇಂಡಿಯನ್ನರ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದೆ. ಮಹಿಳಯರಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು, ಪ್ರತಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಮರು ವಿಂಗಡಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಆವರ್ತಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗುವುದು.

ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ 15 ವರ್ಷಗಳು ಈ ಮಸೂದೆ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಅದರ ನಂತರ ಮತ್ತೆ ವಿಸ್ತರಿಸಬೇಕು. ಸಂವಿಧಾನದ 82ನೇ ವಿಧಿ, 2002ರಲ್ಲಿ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಪ್ರಕಾರ, 2026ರ ನಂತರದ ಜನಗಣತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಮರು ವಿಂಗಡಣೆ ನಡೆಸಬೇಕು. ಇದರ ಪ್ರಕಾರ 2031ರ ಜನಗಣತಿ ನಂತರವೇ ಮೀಸಲಾತಿ ಜಾರಿಗೆ ಬರಬೇಕು.

ಆದರೆ 2021ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಬೇಕಿದ್ದ ಜನಗಣತಿಯನ್ನು ಕೊರೊನಾ ಕಾರಣದಿಂದ ಮುಂದೂಡಲಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರಸ್ತುತ ಮುಂದಿನ ಜನಗಣತಿ 2027ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಆ ನಂತರ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಮರು ವಿಂಗಡಣೆ ಕಾರ್ಯ ಮುಗಿದು, 2029ರಿಂದ ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಜಾರಿಗೆ ಬರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.