2021ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ, ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾದ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಡಿ-ಡಾಲರೈಸೇಶನ್ (de-Dollarization) ಎಂಬ ಈ ಪ್ರಯತ್ನವು 2023ರಲ್ಲಿ ವೇಗಗೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿವೆ.
ಅಮೆರಿಕ ದೇಶವು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಸೂಪರ್ ಪವರ್ ಆಗಲು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವೆಂದರೆ, ಅದರ ಮಿಲಿಟರಿ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಕರೆನ್ಸಿಯಾದ ಡಾಲರ್ (Dollar) ಬಳಕೆಯನ್ನು ದೊಡ್ಡಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಚಲಾವಣೆ ಮಾಡುವುದು. ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಇದನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ, ಅಮೆರಿಕ ಡಾಲರ್ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳು ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ.
ಕೊರೋನಾ ಪೂರ್ವದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಬ್ರಿಕ್ಸ್ (BRICS) ಶೃಂಗಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕಾಗಿ ಚೀನಾ ತನ್ನ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಬಳಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿತು. ಆದರೆ, ಕೋವಿಡ್‌ನಿಂದಾಗಿ ಈ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಮುಂದೂಡಲಾಯಿತು. 2021ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ, ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾದ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಡಿ-ಡಾಲರೈಸೇಶನ್ (de-Dollarization) ಎಂಬ ಈ ಪ್ರಯತ್ನವು 2023ರಲ್ಲಿ ವೇಗಗೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿವೆ.
ರಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಅರ್ಜೆಂಟೀನಾ ಚೀನಾದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕಾಗಿ ಚೀನಾದ ಯುವಾನ್ (Yuan) ಅನ್ನು ಬಳಸಲಾರಂಭಿಸಿದವು. ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಭಾರತವು ಕಚ್ಚಾ ತೈಲ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರೆನ್ಸಿಗಳನ್ನು ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ತರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದವು. ಯುಎಇ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಲಂಕಾ ತೈಲೇತರ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲೂ ಕರೆನ್ಸಿಗಾಗಿ “ಭಾರತೀಯ ರೂಪಾಯಿ” ಬಳಸಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿವೆ.
ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕ, ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾದ ಹಲವು ದೇಶಗಳು ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಪರ್ಯಾಯ ಕರೆನ್ಸಿಗಳ ಹುಡುಕಾಟವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿವೆ. ಡಿಜಿಟಲ್ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ರಿಪ್ಟೋಕರೆನ್ಸಿಗಳ ಮೇಲೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಕೆಲವು ದೇಶಗಳು ಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ.
ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಲವು ದೇಶಗಳು ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ತೀವ್ರರೀತಿಯ ವ್ಯಾಪರದಲ್ಲಿ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಡಾಲರ್‌ಗೆ ಬೇಡಿಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ದೇಶ-ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಲಿವೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಆರ್ಥಿಕ ತಜ್ಞರು.
