ವರದಿ: ಯೋಗಿತಾ ಲಿಮಾಯೆ, ಶ್ರುತಿ ಮೇನನ್ ಮತ್ತು ಜೇಕ್ ಗುಡ್‌ಮ್ಯಾನ್
ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್
ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ: ಡಿ.ಸಿ.ಪ್ರಕಾಶ್

ಅಂಕುರ್ ರಾಣಾ ಅವರು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ನೂರಾರು ವಾಟ್ಸಾಪ್ (WhatsApp) ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಲು ತಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್ ಫೋನ್‌ನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ವೇಗವಾಗಿ ‘ಟೈಪ್’ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

“ನನ್ನ ಬಳಿ 400-450 ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಗುಂಪುಗಳಿವೆ. ಪ್ರತಿ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 200-300 ಜನರಿದ್ದಾರೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ನನ್ನ ಬಳಿ ಸುಮಾರು 5,000 ಜನರ ಸಂಪರ್ಕ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳ ಮೂಲಕ ನಾನೊಬ್ಬನೇ ದಿನಕ್ಕೆ 10-15,000 ಜನರನ್ನು ತಲುಪಬಲ್ಲೆ,” ಎಂದು ಕಳೆದ ತಿಂಗಳು ಮತದಾನ ನಡೆದ ಪಶ್ಚಿಮ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮೀರತ್ ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಬಿಜೆಪಿಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಂಯೋಜಕ ಅಂಕುರ್ ರಾಣಾ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ, ಅವರ ಸಂದೇಶಗಳು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಮತದಾರರನ್ನು ತಲುಪುವುದನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುವ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಅವರು ಭಾಗವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶವೊಂದರಲ್ಲೇ ಹತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಗ್ರೂಪ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಸಂದೇಶಗಳು ಹರಿದಾಡುತ್ತವೆ.

ಈ ಕಾರ್ಯಗಳು ತುಂಬಾ ಕಷ್ಟವಾದದ್ದು. ಆದರೆ ಬಿಜೆಪಿ ಈ ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ 370 ಸ್ಥಾನಗಳ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಪ್ರಮುಖ ಮಾರ್ಗಗಳಾಗಿ ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ಸಂದೇಶ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಅನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ಉತ್ತಮ ಕಾರಣವೂ ಇದೆ. ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಗೆ ಭಾರತವು ಪ್ರಮುಖ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಾಗಿದೆ. ವಾಟ್ಸಾಪ್ ನಲ್ಲಿ ಗಂಟೆಗಟ್ಟಲೆ ಕಳೆಯುವ ಸುಮಾರು 50 ಕೋಟಿ ಬಳಕೆದಾರರಿದ್ದಾರೆ.

ವಾಟ್ಸಾಪ್ ನಲ್ಲಿ ಅವರು ‘ಗುಡ್ ಮಾರ್ನಿಂಗ್’ ನಿಂದ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಇತರರಿಗೆ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಅವರು ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಈ ಚುನಾವಣಾ ಯಂತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಂಕುರ್ ಅವರಂತಹ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು, ಬಿಜೆಪಿ ಕುರಿತ ಸುದ್ದಿಗಳು ಎಲ್ಲಾ ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುವ ಬೃಹತ್ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಂಯೋಜಕರಾಗಿರುವ ಇತರ 10 ಜನರೊಂದಿಗೆ ಬಿಬಿಸಿ ಮಾತನಾಡಿದೆ. ಅವರೆಲ್ಲರೂ ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಗ್ರೂಪ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ 200 ರಿಂದ 2,000 ಸದಸ್ಯರಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಸುದ್ದಿ ಎಲ್ಲಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ?
ಈ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ನಿಕಟವಾಗಿ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೀರತ್‌ನ ಬಿಜೆಪಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಪ್ರಕಾರ, “ದೆಹಲಿಯ ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯಿಂದ ಪ್ರತಿದಿನ, ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯನ್ನು ಹೊಗಳುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಟೀಕಿಸುವವರೆಗೆ ಟ್ರೆಂಡಿಂಗ್ ಮಾಡಬಹುದಾದ ರಾಜಕೀಯ ಸಂದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಹ್ಯಾಶ್‌ಟ್ಯಾಗ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯದ ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ” ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಅಲ್ಲಿಂದ ಅಂಕುರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಮೀರತ್ ಕ್ಷೇತ್ರದ 180 ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಿಗೆ ಸುದ್ದಿ ತಲುಪುತ್ತದೆ. ಅವರು ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಆಂತರಿಕ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಹರಡುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ, ಆ ಸಂದೇಶಗಳು ಮತಗಟ್ಟೆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವವರಿಗೆ ತಲುಪುತ್ತವೆ.

ಅದರಲ್ಲೂ ಯುವಕರನ್ನು ತಲುಪುವಲ್ಲಿ ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಅಂಕುರ್. ಸಂಭಾವನೆ ಇಲ್ಲದೆ ಬಿಜೆಪಿಗಾಗಿ ಈ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಅಂಕುರ್, ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಕಂಪನಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. 40 ವರ್ಷ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟವರು ಫೇಸ್ ಬುಕ್ ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯ ಕಳೆಯುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಅವರು ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.

“ದಿನಕ್ಕೆ ಸರಾಸರಿ 1 ಲಕ್ಷದಿಂದ 1.5 ಲಕ್ಷದವರೆಗೆ ಹೊಸ ಜನರನ್ನು ತಲುಪುವುದು ನಮ್ಮ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಮತದಾರರೊಂದಿಗೆ ನೇರ ಸಂಪರ್ಕ:
ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಬಿಜೆಪಿಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರಚಾರವು ತನ್ನ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಗಳಿಂದ ದೂರ ಸರಿಯುತ್ತಿರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದು ತಜ್ಞರು ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಂಪರ್ಕವಿಲ್ಲದೆ ಇದು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಅವರಿಗೆ ಮೊದಲು ಜನರ ಸಂಪರ್ಕ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಬೇಕು.

“ಪಕ್ಷದ ಉನ್ನತ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನಿಂದ ಹಿಡಿದು ತಳಮಟ್ಟದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರವರೆಗೆ, ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲರೂ 60 ಮತದಾರರಿಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರರು” ಎಂದು ಮೀರತ್ ಬಳಿಯ ಮತಗಟ್ಟೆಯ ಪ್ರಚಾರ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಿಪಿನ್ ವಿಬಾಲಾ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

“ನಮಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿದ 60 ಜನರೊಂದಿಗೆ ನಾವು ನಿರಂತರ ನೇರ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿರಬೇಕು. ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಮತ ಹಾಕುವಂತೆ ಅವರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಬೇಕು. ಅವರ ಮೊಬೈಲ್ ನಂಬರ್ ಪಡೆದು ಮೆಸೇಜ್ ಗ್ರೂಪ್ ಗಳಿಗೆ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಸೇರಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯೂ ನಮ್ಮ ಮೇಲಿದೆ” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ವಿಪಿನ್ ತಮ್ಮ ಅಧೀನದಲ್ಲಿರುವ ಮತದಾರರ ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಗ್ರೂಪ್‌ಗೆ ‘ಮಾನವೀಯತೆಯೇ ಜೀವನ’ (Humanity is Life) ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಅಂತೆಯೇ, ಗುಂಪು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ರಾಜಕೀಯವಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕೂಡ ಈ ಕೆಲಸದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಅಂತರ್ಜಾಲ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಸಂಭಾಷಣೆಯ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು ಅಸಾಧ್ಯವೆಂದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿದೆ.

ವಾಟ್ಸಾಪ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದಾಗ, ಏನನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂದೇಶವು ಮೂಲತಃ ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು ತುಂಬಾ ಕಷ್ಟವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಸುಳ್ಳು ಸುದ್ದಿಗಳು:
ಕೆಲವು ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ; ಬಿಬಿಸಿ ನೋಡಿದ ಹಾಗೆ, ಹಲವು ಬಾರಿ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿರುವ ವೈರಲ್ ಸಂದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ ಮುಸ್ಲಿಂ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರನ್ನು ಓಲೈಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಸುದ್ದಿಯೇ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ.

ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಆ ಸಂದೇಶದಲ್ಲಿ, “ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಈಗಾಗಲೇ ಭಾರತವನ್ನು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ. ಅವರು ಅದನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಿಲ್ಲ,” ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯದ ಪರವಾಗಿ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ 18 ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನೂ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಆ ಸಂದೇಶ ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂತು ಎಂಬುದನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವುದು ಕಷ್ಟ. ಆದರೆ, ಸತ್ಯವೆಂದರೆ, ಇತ್ತೀಚಿನ ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕತ್ವವು ಮಾಡಿದ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಇದು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವಂತಿದೆ.

ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ಜನರ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು “ನುಸುಳುಕೋರರಿಗೆ” ಕೊಡಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿ ಹೇಳುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ, ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ವಿರೋಧಿ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅವರ ಮೇಲೆ ಆರೋಪ ಹೊರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

ಬಿಜೆಪಿಯ ಅಧಿಕೃತ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿದ ವೀಡಿಯೊಗಳು ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಪದೇ ಪದೇ ಪುನರುಚ್ಚಿಸಿದಂತೆ ಇದ್ದವು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಯಲ್ಲೂ ಇದನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕರು ತಪ್ಪಾಗಿ ಹೇಳಿದರು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿ ಹಂಚಿಕೆ ಅಥವಾ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಎಲ್ಲೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿಲ್ಲ.

ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಹೇಳುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಗ್ರೂಪ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಫಲಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ರಟ್ಜರ್ಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ (Rutgers University) ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಕಿರಣ್ ಕರಿಮೆಲ್ಲಾ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ನಂತರ ಯಾವುದು ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಅನಧಿಕೃತ ಎಂಬುದನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವುದು ಕಷ್ಟ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

“ಇದನ್ನು ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ತಾಂತ್ರಿಕ ತಂಡದ (ಬಿಜೆಪಿಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ತಂಡ) ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು. ತರುವಾಯ, ಶಾಶ್ವತ ಮತ್ತು ಸಂಯೋಜಿತ ವಿಷಯಗಳು. ಆದರೆ, ಈ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಹರಡುವಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಹೊಸ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ವಾಟ್ಸಾಪ್‌ನ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ, “ಯಾವುದು ಐಟಿ ತಂಡದಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದು ಮತ್ತು ಯಾವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಿಂದ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಷ್ಟ” ಎಂದೂ ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಅಲ್ಲದೆ, ಅಂತಹ ಸುದ್ದಿಗಳು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ (ಸಾಮಾಜಿಕ) ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡು ನಂತರ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಹರಡುವುದರಿಂದ, ಜನರು ತಾವು ನೋಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನಿಜವೆಂದು ನಂಬಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಕೃಪೆ:ಬಿಬಿಸಿ